01 juli 2021

Onderzoekers volgen plastic afval live in de Schelde

Plastic afval vormt een bedreiging voor het milieu van onze zeeën en oceanen. Rivieren blijken hier een belangrijke rol in te spelen, namelijk als toegangswegen die het afval vervoeren. Onderzoeker Bert Teunkens bestudeert de bijdrage van de Schelde in vervuiling door middel van akoestische zenders.

Foto van dame met handschoenen in korte broek die zwerfvuil opraapt aan de waterkant en die in een plastic afvalzak stopt.

Plastic afval in de Schelde kan live worden gevolgd met akoestische telemetrie. Dit is een techniek die normaal wordt gebruikt om de bewegingen van vissen in het water te volgen. Bij deze methode wordt een zender in een vis geplaatst. De zender geeft geluidssignalen af die worden opgepikt door ontvangers. Nu worden de zenders bevestigd op plastic voorwerpen. Zo kunnen onderzoekers zien welke weg het afval aflegt, en in hoeverre de Schelde bijdraagt aan vervuiling van de Noordzee. 

Afval traceren

De methode om de viszenders in te zetten om plastic afval te volgen, werd ontdekt door Bert Teunkens, bioloog en onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen. Hij kwam erachter dat plastic afval in rivieren onder water moeilijk traceerbaar is. Met GPS-technologie lukte het niet, omdat een GPS-signaal onder water niet werkt. Nu lukt het dus wel, dankzij de techniek van LifeWatch Fish Acoustic Receiver Network.

Marcoplastics

Teunkens kan zijn onderzoek uitvoeren dankzij de Brilliant Marine Research Idea-beurs van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), gesponsord door het bedrijf DEME. Hij voorzag dertig plastic voorwerpen van een akoestische zender. Teunkens begon in 2018 met het bestuderen van plasticvervuiling in de Schelde. Hij richt zich op macroplastics: plastic afval groter dan 2,5 centimeter. 

QR-codes

Eerder bedacht Teunkens om het afval felgeel te verven en te beplakken met QR-codes. Als het afval ergens aanspoelt en gevonden wordt, kunnen mensen het via de QR-code registreren. Het doel van Teunkens is om de beweging van plastic op grotere schaal in kaart te brengen. Dankzij de akoestische zenders kan hij dat gedetailleerd doen.

Meer weten?

Wil je meer weten over het onderzoek? In deze video legt Teunkens nog eens haarfijn uit hoe hij de beweging van plastic precies in de gaten houdt.