29 januari 2019

Scholeksters met zender verschaffen informatie over hun habitatkenmerken in de Westerschelde

Het aantal steltlopers in de Westerschelde loopt terug. Maar waarom? Dat is helaas nog onbekend. Om meer inzicht te krijgen in de habitatvoorkeuren van steltlopers, heeft een aantal scholeksters die overwinteren in de Westerschelde een zender gekregen. Daarmee wordt meer informatie verkregen over hoe steltlopers gebruik maken van de slikken tijdens de getijdencyclus.

Iemand houdt een scholekster in zijn handen
Scholekster met ring.

Inzicht in het habitatgebruik

Centraal staat de vraag: Welke habitatkenmerken zijn cruciaal voor de overwinterende vogels? De VNSC heeft het INBO, SOVON en Deltares opdracht gegeven om dit te onderzoeken. De resultaten van het onderzoek moeten inzicht geven in de volgende vragen:

  • Welke gebieden zijn belangrijk voor de vogels en moeten dus extra worden beschermd?

  • Waar gaan de vogels op zoek naar voedsel?

  • Wat is het effect van baggeren in de Westerschelde op het gedrag van de vogels?

  • Wanneer en door wie/wat worden de vogels verstoord?

Eerste hypothese van data

Satellietkaart met rode punten van foerageerlocaties van vogels langs de schelde. We zien clusters rond een zandplaat en natuurgebied langs de kust, en op een punt bij een haventje.
Satellietkaart met rode punten van foerageerlocaties van vogels langs de Schelde.

In het voorjaar van 2018 werden 12 vogels op het nest gevangen, gekleurringd en gezenderd bij de Haven van Antwerpen, Saeftinghe en de Haven van Gent. Het plan is om de informatie op de zenders te lezen op het moment dat de steltlopers terugkeren naar hun nest. Maar ook nu al wordt er geprobeerd om contact te maken met de zenders. Dat is bij één vogel gelukt. De data moet nog goed worden bekeken, maar het lijkt erop dat de vogel ’s nachts bepaalde slikken vermijd. Dit wordt een verstoring genoemd. De vraag is nu waarom de scholekster de slikken overdag wel gebruikt, maar ’s nachts niet. De hypothese is dat er ‘s nachts predatoren zijn (met name de vos) die aan de oevers van de Westerschelde jagen. Of dit daadwerkelijk de reden van de verstoring is, moet verder worden onderzocht. Op de afbeelding zie je de foerageerlocaties van de Scholekster.

Verstoringstool

Om meer inzicht te krijgen in de verstoringen die vogels kunnen ondervinden in het Westerscheldegebied, ontwikkelde Deltares een verstoringstool. Met deze tool kun je nagaan wat de voornaamste menselijke verstoringsbronnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan kitersurfers, hondenuitlaatgebieden en wandelpaden. Zo kunnen bijvoorbeeld beheerders van natuurgebieden de verstoringen gemakkelijk waarnemen en desgewenst maatregelen nemen. Denk aan het sluiten van een wandelpad gedurende het broedseizoen. Ook voor onderzoekers en andere geïnteresseerden is de tool de moeite waard om te bekijken. Op dit moment is de verstoringstool nog niet online. Houd onze website en LinkedIn in de gaten om op de hoogte te blijven.